فروپاشی حریم خصوصی؛ آیا باید به نظارت دولت جهانی و فرابشری تن داد؟

شاید نام نیک باستروم برایتان آشنا باشد. وی فیلسوفی معاصر است که بیش‌از‌همه به‌‌‌دلیل پیش‌‌بینی‌‌های ترسناکش درباره‌ی آینده‌‌ی بشر شهرتی جهانی یافته و هم‌‌اکنون، برخی دیدگاه‌هایش توانسته حمایت بزرگانی از دنیای فناوری، نظیر ایلان ماسک را نیز جلب کند. چندی پیش مطلبی را درزومیت منتشر کردیم که به دفاعیات یکی از دانشمندان ام‌‌آی‌‌تی از «فرضیه‌‌ی شبیه‌‌سازی» پرداخته بود؛ فرضیه‌‌ای که ریشه‌‌ی آن به یکی دیگر از ایده‌‌های باستروم در ۱۵ سال پیش بازمی‌‌گردد که با اظهارات اخیر ماسک، باردیگر در محافل علمی جهان بر سر زبان‌ها افتاد.

مقاله‌های مرتبط:

• همه‌ی باورهای نادرست در مورد هوش مصنوعی
• ازتولید دروغ؛ چگونه فناوری تاریخ ما را تحریف خواهد کرد؟

گویا سناریوهای تاریک باستروم برای جهان تمامی ندارد. این‌‌بار نویسنده‌‌ی کتاب «برهان شبیه‌سازی» می‌گوید تکنولوژی مخرب می‌تواند بشر را نابود کند و تنها راه جلوگیری از آن، استقرار دولت جهانی مبتنی‌‌برهوش مصنوعی است. جملاتی که شاید بسیاری را به یاد دنیای تاریکی می‌اندازد که ۷۰ سال پیش، جورج اورل در رمان معروف ۱۹۸۴ از آن سخن می‌گفت.

ناظر کبیر (برادر بزرگ)

باستروم، فیلسوف شهیر دانشگاه آکسفورد، ۱۵ سال پس از ارائه‌ی دیدگاه‌های جنجال‌برانگیزش درباره‌ی ماهیت واقعی بشر، نظریه‌‌ی دورازذهن دیگری در چنته دارد و این‌بار هم گویا جایی برای خوش‌‌بینی به آینده‌‌ی بشر نمی‌‌بیند.

چهارشنبه‌‌ی گذشته، نیک باستروم در کنفرانس TED 2019 در ونکوور کانادا، روی سکو رفت تا برخی از نکات مربوط‌به آخرین مقاله‌‌ی خود را به‌نام «فرضیه‌‌ی جهان آسیب‌پذیر» با جهانیان به‌اشتراک بگذارد.

بشر برای جلوگیری از نابودی خود به‌وسیله‌ی فناوری، نیازمند نظارت دولتی فراگیر است

در این مقاله‌‌، باستروم استدلال می‌کند بشر برای جلوگیری از نابودی خود به‌وسیله‌ی فناوری، نیازمند نظارت دولتی فراگیر است. این شاید یکی از ایده‌های ارتجاعی‌‌ و تاریک‌‌ی است که تاکنون، از زبان یکی از فیلسوفان معاصر بزرگ بیان شده است.

توپ‌های سیاه

باستروم استدلال خود را با مثالی از گلدانی بزرگ پُر از توپ توضیح می‌‌دهد که پیش روی بشر قرار دارد. هرکدام از این توپ‌‌ها با رنگ‌‌های مختص‌‌ به خود، نمایانگر ایده‌‌ای متفاوت یا فناوری جدیدی هستند: سفید (به‌‌معنای مفید) و خاکستری (به‌‌معنای نسبتا مضر، اما نه ویرانگر) و سیاه (به‌‌معنای ویرانگر و نابودکننده‌‌ی تمدن بشر).

باتوجه‌به مدل تعریف‌‌شده‌ی باستروم، بشر به‌‌طور مداوم توپی از درون این گلدان بیرون می‌کشد که دیگر به گلدان بازگرداندنی نیست و از بخت ما، هنوز کسی توپ سیاهی بیرون نکشیده است. در اینجا، وی تأکید ویژه‌‌ای بر کلمه‌‌ی «هنوز» دارد. باستروم در نوشته‌هایش می‌گوید:

اگر تحقیقات علمی و تکنولوژیکی همین‌‌طور ادامه یابد، درنهایت، به آن (توپ سیاه) خواهیم رسید و آن را بیرون خواهیم کشید.

بنابر گفته‌‌ی باستروم، تنها دلیلی که هنوز توپ سیاهی بیرون نکشیده‌‌ایم، بخت بلند ما بوده است. از دیدگاه وی، حتی پدیده‌‌ای مانند «گرمایش جهانی» نیز می‌‌توانست بسیار بدتر از آن‌‌ چیزی باشد که امروز، شاهدش هستیم.